विष्णु सहस्रनाम
1008 नाम — 12 खंड
खंड १ — ॐ विश्वं विष्णुर्वषट्कारः...
ॐ विश्वं विष्णुर्वषट्कारः भूतभव्यभवत्प्रभुः
भूतकृद्भूतभृद्भावो भूतात्मा भूतभावनः ॥१॥
पूतात्मा परमात्मा च मुक्तानां परमागतिः
अव्ययः पुरुषः साक्षी क्षेत्रज्ञोऽक्षर एव च ॥२॥
योगो योगविदां नेता प्रधानपुरुषेश्वरः
नारसिंहवपुः श्रीमान् केशवः पुरुषोत्तमः ॥३॥
सर्वः शर्वः शिवः स्थाणुर्भूतादिर्निधिरव्ययः
सम्भवो भावनो भर्ता प्रभवः प्रभुरिश्वरः ॥४॥
स्वयम्भूः शम्भुरादित्यः पुष्कराक्षो महास्वनः
अनादिनिधनो धाता विधाता धातुरुत्तमः ॥५॥
अप्रमेयो हृषीकेशः पद्मनाभोऽमरप्रभुः
विश्वकर्मा मनुस्त्वष्टा स्थविष्ठः स्थविरो ध्रुवः ॥६॥
अग्राह्यः शाश्वतः कृष्णो लोहिताक्षः प्रतर्दनः
प्रभूतस्त्रिककुब्धाम पवित्रं मङ्गलं परम् ॥७॥
ईशानः प्राणदः प्राणो ज्येष्ठः श्रेष्ठः प्रजापतिः
हिरण्यगर्भो भूगर्भो माधवो मधुसूदनः ॥८॥
खंड २ — ईश्वरो विक्रमी धन्वी...
ईश्वरो विक्रमी धन्वी मेधावी विक्रमः क्रमः
अनुत्तमो दुराधर्षः कृतज्ञः कृतिरात्मवान् ॥९॥
सुरेशः शरणं शर्म विश्वरेताः प्रजाभवः
अहः संवत्सरो व्यालः प्रत्ययः सर्वदर्शनः ॥१०॥
अजः सर्वेश्वरः सिद्धः सिद्धिः सर्वादिरच्युतः
वृषाकपिरमेयात्मा सर्वयोगविनिस्सृतः ॥११॥
वसुर्वसुमनाः सत्यः समात्मा समितः समः
अमोघः पुण्डरीकाक्षो वृषकर्मा वृषाकृतिः ॥१२॥
रुद्रो बहुशिरा बभ्रुर्विश्वयोनिः शुचिश्रवाः
अमृतः शाश्वतः स्थाणुर्वरारोहो महातपाः ॥१३॥
सर्वगः सर्वविद्भानुः विष्वक्सेनो जनार्दनः
वेदो वेदविदव्यङ्गो वेदाङ्गो वेदवित्कविः ॥१४॥
लोकाध्यक्षः सुराध्यक्षो धर्माध्यक्षः कृताकृतः
चतुरात्मा चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः ॥१५॥
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः ॥१६॥
खंड ३ — उपेन्द्रो वामनः प्रांशु...
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः ॥१७॥
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः ॥१८॥
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक् ॥१९॥
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः ॥२०॥
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः ॥२१॥
अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्वरूपो महेश्वरः ॥२२॥
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः
स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिस्तोतारणप्रियः ॥२३॥
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः
मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः ॥२४॥
खंड ४ — वसुप्रदो वासुदेवो...
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमनाः हविः
सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः ॥२५॥
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः
भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः ॥२६॥
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः
विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् ॥२७॥
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः
एको नैकः सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ॥२८॥
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः
सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी ॥२९॥
वीरहा विषमः शून्यः घृताशीरचलश्चलः
अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक् ॥३०॥
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः
तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः ॥३१॥
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः
चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः ॥३२॥
खंड ५ — चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूह...
चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः ॥३३॥
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः ॥३४॥
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः ॥३५॥
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः ॥३६॥
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक्
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः ॥३७॥
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः ॥३८॥
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः
अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः ॥३९॥
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्वरूपो महेश्वरः
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः ॥४०॥
खंड ६ — स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं...
स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिस्तोतारणप्रियः
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः ॥४१॥
मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमनाः हविः ॥४२॥
सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः ॥४३॥
भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः ॥४४॥
विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान्
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः ॥४५॥
एको नैकः सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम्
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः ॥४६॥
सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी
वीरहा विषमः शून्यः घृताशीरचलश्चलः ॥४७॥
अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक्
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः ॥४८॥
खंड ७ — तेजोवृषो द्युतिधरः...
तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः ॥४९॥
चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः
चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः ॥५०॥
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः ॥५१॥
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः ॥५२॥
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः ॥५३॥
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक् ॥५४॥
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः ॥५५॥
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः ॥५६॥
खंड ८ — अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः...
अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्वरूपो महेश्वरः ॥५७॥
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः
स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिस्तोतारणप्रियः ॥५८॥
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः
मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः ॥५९॥
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमनाः हविः
सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः ॥६०॥
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः
भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः ॥६१॥
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः
विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् ॥६२॥
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः
एको नैकः सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ॥६३॥
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः
सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी ॥६४॥
खंड ९ — वीरहा विषमः शून्यः...
वीरहा विषमः शून्यः घृताशीरचलश्चलः
अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक् ॥६५॥
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः
तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः ॥६६॥
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः
चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः ॥६७॥
चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः ॥६८॥
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः ॥६९॥
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः ॥७०॥
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः ॥७१॥
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक्
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः ॥७२॥
खंड १० — अनिरुद्धः सुरानन्दो...
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः ॥७३॥
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः
अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः ॥७४॥
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्वरूपो महेश्वरः
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः ॥७५॥
स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिस्तोतारणप्रियः
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः ॥७६॥
मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमनाः हविः ॥७७॥
सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः ॥७८॥
भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः ॥७९॥
विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान्
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः ॥८०॥
खंड ११ — एको नैकः सवः कः...
एको नैकः सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम्
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः ॥८१॥
सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी
वीरहा विषमः शून्यः घृताशीरचलश्चलः ॥८२॥
अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक्
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः ॥८३॥
तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः ॥८४॥
चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः
चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः ॥८५॥
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः ॥८६॥
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः ॥८७॥
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः ॥८८॥
खंड १२ — महाबुद्धिर्महावीर्यो...
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक् ॥८९॥
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः ॥९०॥
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः
हिरण्यनाभः सुतपाः पद्मनाभः प्रजापतिः ॥९१॥
अमृत्युः सर्वदृक् सिंहः सन्धाता सन्धिमान् स्थिरः
अजो दुर्मर्षणः शास्ता विश्वरूपो महेश्वरः ॥९२॥
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहविः
स्तव्यस्तवप्रियः स्तोत्रं स्तुतिस्तोतारणप्रियः ॥९३॥
पूर्णः पूरयिता पुण्यः पुण्यकीर्तिरनामयः
मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रदः ॥९४॥
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमनाः हविः
सद्गतिः सत्कृतिः सत्ता सद्भूतिः सत्परायणः ॥९५॥
शूरसेनो यदुश्रेष्ठः सन्निवासः सुयामुनः
भूतावासो वासुदेवः सर्वासुनिलयोऽनलः ॥९६॥
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजितः
विश्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान् ॥९७॥
अनेकमूर्तिरव्यक्तः शतमूर्तिः शताननः
एको नैकः सवः कः किं यत्तत्पदमनुत्तमम् ॥९८॥
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सलः
सुवर्णवर्णो हेमाङ्गो वराङ्गश्चन्दनाङ्गदी ॥९९॥
वीरहा विषमः शून्यः घृताशीरचलश्चलः
अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक् ॥१००॥
सुमेधा मेधजो धन्यः सत्यमेधा धराधरः
तेजोवृषो द्युतिधरः सर्वशस्त्रभृतां वरः ॥१०१॥
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृङ्गो गदाग्रजः
चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्गतिः ॥१०२॥
चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुजः
भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिजः ॥१०३॥
अनघो विजयो जेता विश्वयोनिः पुनर्वसुः
उपेन्द्रो वामनः प्रांशुरमोघः शुचिरूर्जितः ॥१०४॥
अतीन्द्रः संग्रहः सर्गो धृतात्मा नियमो यमः
वेद्यो वैद्यः सदायोगी वीरहा माधवो मधुः ॥१०५॥
अतीन्द्रियो महामायो महोत्साहो महाबलः
महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युतिः ॥१०६॥
अनिर्देश्यवपुः श्रीमानमेयात्मा महाद्रिधृक्
महेश्वासो महीभर्ता श्रीनिवासः सतां गतिः ॥१०७॥
अनिरुद्धः सुरानन्दो गोविन्दो गोविदां पतिः
मरीचिर्दमनो हंसः सुपर्णो भुजगोत्तमः ॥१०८॥